Şeker hastalıınnan güreşmäk dünnäarası günü kasım ayın 14-dä bakılȇr. Bu gün getirer insanın aklına, nekadar hızlı bu hastalık dünnedä ilerleer. Nesoy durum şeker hastalıınnan baalı Komrat dolayında şindiki zaman bizim korrespondent aaraştırdı.
Şeker hastalıı girer o hastalıkların sayısına, angıları saalıklan baalı aar çıkışlara getirer. Statistikaya görä, şeker hastalıı kısaldȇr yaşamayı 2-3 sıraya kadar. Komrat saalık merkezin endokrinologu Liliya Katana paylaşȇr, şeker hastalıı olayların sayısı yıl yıldan üüseler.
«Şeker hastalıı- endokrin sistemasınnan baalı, açan kişidä insulin ya hiç yok ya pek aaz var. İnsulin-kletkalara energiya verer. Var şeker hastalıın 1 tipi-o taa sık gençlerdä belli ediler hem şeker hastalıın 2 tipi- onunnan taa sık 45 yaşından sora insannar hasta. Bu hastalık 21 asirin pandemiyası gibi»,- nışannadı Liliya Katana, doktor-endokrinolog
Şeker hastalıı var nasıl belli edilsin türlü yaşta da uzansın bütün yaşamak. Var nasıl hısımdan hısıma geçsin. Risk grupasına girer o insannar da, kimdä taululuk var ya gipodinamiya, urgulȇȇr doktor. Hastalıın zeedelenmesi taa sık diabetın 2 tipınnän baalı.
«Nedän şeker hastalıı peydalanȇr. Taa sık ondan, ki insan bir erindä çok vakıt bulunȇr, üüsek kaloriyalı imelik, depressiya, stress, soţial izoläţiyası, güüdenin aarlıı lääzımnı normadan zeedä hem başka»,- nışannadı Liliya Katana.
Doktor annadȇr, ki şeker hastalıı var nasıl ilk yıllar belli etmesin kendisini, simptomnarı olmasın. Hepsi bu kötü işlerä getirer, neçinki kişi geç ilaçlamayı başlȇȇr. Bu taa sık diabetın 2 tipınnän baalı. İlk tipındä bu durum başka.
«İnsan kim şeker hastalıın ilk tipınnan savaşȇr – azını kuru duyȇr, her zaman suya çeker, zabunnȇȇr, sık türlü infekţiyalarınnan ulaşȇr. 2 tiptä hastalık var nasıl saklı geçsin. İlk 5 yıl kişi hiç var nasıl bişey bilmesin. Lääzım sade şekerin normasını kanda kontrol etmää. Norma -3/3-5/5. Er glükometr 6 zeedä gösterer- ozaman bu şeker hastalıı»,- nışannadı doktor-endokrinolog.
Diabetologiya bölümün başarları gösterer ki bu hastalıklan var nasıl yaşamaa. İşlettirili maasuz programa, angısına görä yaşamak kimdä var bu hastalık – ilinnener.
«Şeker hastalıınnan var nasıl yaşamaa. Hastalar insulin kablederlär, dietayı tutȇrlar, taa aktiv olȇrlar, lääzımnı ilaçları kullanȇrlar. Kişi üürener eniycesinä yaşamaa- vakıtça kontrol saalına yapmaa hem bakmaa hepsi kuralları»,- nışannadı endokrinolog.
Bilerlär mi bişey yaşayannar bu hastalık için hem nesoy saalıını korumaa insannara danışıp aaraştırdık.
«Doktora gittim da belli ettilär. Kana analiz yaptım, ilaç verdilär. Lääzım vakıtça ilaçları içmää hem saalıklı yaşamayı götürmää».
«Nervat olmaa diil lääzım, raatlı olmaa, neçinki hepsi hastalıklar nervadan olȇrlar».
«İlaç içerim kuvedimi hiç duymȇȇrım, ayakta duramȇȇrım, gezämeerim, kafam döner, gözlerim görmeer».
«Dooru imelik kullanmaa lääzım, taa çok eşillik imää, kırmızı yanıyı azaltmaa».
Şeker hastalıın dünnäarası federaţiyanın informaţiyasına görä 2025 yılda şeker hastalıınnan 11 proţentän zeedä insan hasta ne 830 milion insan kurȇr. 40 proţentän zeedä insan kendi hastalıı için hiç bilmeer. Komrat dolayında şeker hastalıın 1 tipınnän – yakın 100 kişi var, 2 soyunnan – yakın 3000 bin kişi.